بررسی رابطه بین الگوی مصرف رسانه‌های اجتماعی و انجام رفتارهای پرخطر در میان جوانان 18 تا 25 سال

هدف نهایی نگارندگان ارائۀ چارچوبی جامع برای عوامل روان‌شناختی تأثیرگذاران شبکه‌های اجتماعی بر مصرف‌کننده بوده است. پویایی در‌حوزۀ ارتباط‌های سلامت با اینفلوئنسرها در شبکه‌های اجتماعی اهمیت زیادی پیدا کرده است. تأثیرگذاران بیان می‌کنند فقط کسانی که بدنی روی فرم دارند، سالم و زیبا هستند و می‌توانند شاد باشند. نتایج در این زمینه را بسیار انتقادی می‌توان تلقی کرد؛ زیرا نیاز به اقدام برای محافظت و همراهی مثبت جوانان را در رشد روانی و جسمی نشان می‌دهد. در تحقیق پیش رو، هدف این است که با ارائه تعریفی دقیق و جامع از سبک زندگی، چگونگی تاثیرگذاری و میزان اثرگذاری شبکه های اجتماعی مجازی بر جوانان را مورد بررسی قرار داد و در نهایت بتوان راهکاری در جهت آگاهانه تر استفاده کردن از شبکه های مجازی و به حداقل رساندن تاثیرات منفی آن بر جوانان ارائه کرد. در این گام کدهایی که از‌نظر مفهوم به یکدیگر نزدیک یا جزئی از یک کل بالاتر بودند، در یک دسته قرار گرفتند و در‌قالب یک مفهوم ارائه شدند.

استفاده از اینفلوئنسرها یکی از اثربخش‌ترین راهکارها برای تأیید محصولات و خدمات است (Shekarchizadeh & Valikhani, 2022). صاحبان برند و ارائه‌دهندگان خدمات در راستای تبلیغات محصولات خود به اینفلوئنسرها پرداخت‌های مستقیم و نقدی یا غیر‌مستقیم (همراه با تخفیف) و یا ارائۀ خدمات رایگان می‌دهند تا اینفلوئنسرها محصولات و خدمات را تبلیغ کنند. باید توجه داشت که مقدار‌های ویژۀ هر عامل نسبتی از واریانس کل متغیرهاست که ازسوی عامل تبیین می‌شود. همچنین، مقدار ویژه با مجموع مجذورات بارهای عاملی مربوط به همۀ گویه‌ها در آن عامل محاسبه‌کردنی است. پایین‌بودن این مقدار برای یک عامل به این معناست که آن عامل نقش کمی در تبیین واریانس متغیرها داشته است. اگر عامل‌های به‌دست‌آمده را به روش واریماکس چرخش دهیم، عامل‌های اول تا هشتم به‌ترتیب، 594/20، 523/18، 758/10، 463/10، 823/8، 692/5، 101/5 و 520/4 درصد از واریانس تأثیر‌های روان‌شناختی اینفلوئنسرهای اینستاگرام را تبیین می‌کنند.

امروزه شبکه های اجتماعی مجازی به دلیل کاربرد گسترده و متنوعی که در زندگی روزمره پیدا کرده‌اند، بخش جدایی ناپذیری از زندگی عموم مردم شده اند و بالتبع تاثیرات فراوانی بر روح، روان، جسم، باورها، هویت دینی، تعاملات روزمره، روابط اجتماعی و همچنین سبک زندگی دارند. تاثیر شبکه های اجتماعی، باعث شکل گیری مفاهیمی چون صمیمیت و اعتماد در فضای سایبر شده است. در روابط اجتماعی روزمره، معمولا ما فقط با کسی ارتباط برقرار می کنیم که در فعالیت های روزمره ما دخیل باشد؛ این روابط اجتماعی می تواند به صورت مکالمه رو در رو، ارسال پیامک، مکالمه تلفنی و یا رفتن به مکانی همراه با شخص باشد.

مقدار اشتراک گویۀ ۶ برابر با 971/0 که بیشترین اشتراک را دارد و میزان اشتراک گویۀ ۲۰ برابر با 514/0 است که کمترین میزان اشتراک را در‌میان گویه‌ها دارد؛ اما در کل، اشتراک همۀ گویه‌ها بیش از 5/0 است. در انتهای گام چهارم برای اطمینان از نحوۀ کدگذاری، 3 مقاله از میان مقاله‌های کدگذاری‌شده به یک خبرۀ حوزۀ بازاریابی تأثیرگذار داده شد تا او هم مقاله‌ها را کدگذاری کند. خبره از نحوۀ کدگذاری پژوهشگران اطلاعی نداشت؛ بنابراین ۱۲ کد از ۳ مقاله استخراج کرد؛ در‌حالی که محققان 11 کد از ۳ مقاله استخراج کرده بودند که بدین صورت ۱۰ کد استخراجی پژوهشگران با کدهای خبره یکسان بود. تهران- ایرنا- سالهاست زندگی خانواده‌های ایرانی دستخوش آموزش بلاگرها شده است؛ آموزش‌هایی که در ورای رونق اقتصادی برای بلاگرها تغییراتی را در سبک زندگی خانوار شهری و روستایی ایران ایجاد کرده است. آزمون کفایت نمونه قبل از انجام‌دادن تحلیل عاملی اکتشافی برای انجام‌دادن تحلیل عاملی اجرا شد.

این فعالیت‌ها نه تنها به تقویت اعتماد به نفس آن‌ها کمک می‌کند؛ بلکه احساس مسئولیت را نیز در آن‌ها پرورش می‌دهد. بسیاری از بلاگرها با ایجاد محتوای آموزنده و سرگرم‌کننده، به دیگران الهام می‌بخشند و حتی به ترویج مسائل اجتماعی مهم می‌پردازند. در دنیای امروز، بلاگری به عنوان یک پدیده فرهنگی و اجتماعی جدید، تأثیرات عمیقی بر زندگی کودکان و نوجوانان دارد. این پدیده می‌تواند فرصتی برای ابراز خلاقیت، ارتباط با دیگران و حتی کسب درآمد باشد.

• این محتواها نه‌تنها گاهی به نقد و چالش کشیدن ارزش‌های فرهنگی و دینی ایران می‌پردازند، بلکه در مواردی به طور مستقیم تلاش می‌کنند تا فرهنگ غربی و اندیشه‌های مخالف با ارزش‌های ایرانی و اسلامی را ترویج کنند.
{
• از طرف دیگر، بلاگرها و اینفلوئنسرها نیز باید مسئولیت اجتماعی خود را درک کنند و به جای دنبال کردن منافع کوتاه‌مدت، به اصالت و واقع‌گرایی بیشتر در تولید محتوای خود بپردازند.
|}{
• سپس پرسشنامۀ خبره‌سنجی طراحی و به ۱۲ خبرۀ حوزۀ بازاریابی تأثیرگذار داده شد تا نظر‌هایشان را دربارۀ دسته‌بندی کد‌ها و مفاهیم در‌قالب طیف ۵ گزینه‌ای لیکرت اعلام کنند.
|}
• همچنین، مقدار ویژه با مجموع مجذورات بارهای عاملی مربوط به همۀ گویه‌ها در آن عامل محاسبه‌کردنی است.
{
• ودودی و دلاور در تحقیقی که در سال 1394 تحت عنوان «بررسی تاثیر شبکه های اجتماعی مجازی در تغییر ویژگی های شخصیتی جوانان» انجام دادند، به این نتیحه رسیدند که شبکه ها به عنوان رسانه اجتماعی با قابلیت های متعدد، زندگی مفرح و امنی را برای تعدادی از افراد مهیا می کنند که در واقع در دنیای واقعی انکار شده اند.
|}
• در واقع استفاده از شبکه های اجتماعیمجازی و اینترنت در میان جوانان شیوع زیادی داشته و فاصله آن با سایر نسل های قدیم‌تر قابل توجه می باشد.

محمدیان: محل حادثه فاقد چراغ بوده و شناسایی مجرم را سخت میکند

همان زمانی که فرد در شبکه‌های اجتماعی و در‌میان عکس‌ها، فیلم‌ها، استوری‌ها و سلبریتی‌ها می‌گذراند. نتیجۀ این زمانِ سپری‌شده رابطۀ دوستانه‌ای است که به‌صورت یک‌طرفه میان سلبریتی و مخاطب شکل می‌گیرد. این هنر سلبریتی است که بتواند چنین توهمی را در ذهن هزاران هزار هوادار خود ایجاد کند. مفهوم رهبری نظر در بازاریابی از نظریۀ «اشاعۀ نوآوری‌ها» سرچشمه می‌گیرد که توصیف می‌کند چگونه افراد به‌طور غیرمستقیم نگرش‌ها و رفتارهای دیگران را با نفوذ اجتماعی تغییر می‌دهند. به‌طور خاص، آنها می‌توانند به‌دلیل جذابیت شخصی یا ارتباط با مصرف‌کنندگان، دانش تخصصی و یا اختیار‌های خود دربارۀ یک موضوع خاص بر تصمیم‌های خرید دیگران اثر بگذارند (Lin et al., 2018). فضای مجازی به عنوان یکی از مهم‌ترین منابع اطلاعات و رسانه‌های تأثیرگذار، نقش بسزایی در شکل‌گیری افکار عمومی دارد، اما با افزایش فعالیت بلاگرهای زرد و بی‌محتوا، سطح اعتماد به این فضا کاهش یافته است.

سپس در هر مرحله مقاله‌ها بر‌اساس عنوان، چکیده، محتوا و کیفیت از فرآیند بررسی خارج شدند. در این پژوهش نقش نگرش تأثیرگذاران (چهار عامل زبان مشابه، علایق مشابه، فراوانی تعامل و خود‌افشاگری) بر دوستی ادراک‌شده و رفاه (بهزیستی) روان‌شناختی بررسی شده است. عوامل روان‌شناختی به فرآیندهایی اطلاق می‌شود که در‌سطح فردی عمل می‌کنند و بر وضعیت روانی فرد اثر می‌گذارند؛ در‌نتیجه بر رفتارهای افراد اثر‌گذار هستند. عوامل روان‌شناختی به‌طور بالقوه، می‌توانند تا حدودی بر همۀ شرایط سلامت عمومی (بیماری‌های عروق کرونر قلب، سرطان یا دیابت، سندرم‌های عملکردی (میگرن، سندرم رودۀ تحریک‌پذیر یا فیبرومیالژیا) یا علائم بیماری (درد، خستگی یا سرگیجه) اثر بگذارند (Vahia, 2013). بلاگری در عین حال که فرصتی برای ابراز خلاقیت و ارتباط با مخاطبان است، چالش‌هایی نیز به همراه دارد.

• انتخاب جامعه و جنسیت زنان به‌عنوان مطالعۀ موردی به‌دلیل میزان استفادۀ آنان از شبکه‌های اجتماعی و خصوصیات ویژۀ روان‌شناختی زنان است که مطالعۀ تأثیر‌های روان‌شناختی اینفلوئنسرها را بر مخاطبان زن به‌طور مضاعف با‌اهمیت کرده است.
{
• این نوع ارتباط حتی می‌تواند تا حدی توسعه یابد که مخاطب شروع به دیدن شخصیت به‌عنوان «دوستان واقعی» کند که این خود منجز به تقویت تعاملات متعدّد در دراز‌مدت می‌شود (Russell et al., 2006).
|}
• در‌واقع، رهبری عقیده زمانی اتفاق می‌افتد که افراد سعی می‌کنند رفتار خرید سایر مصرف‌کنندگان را به‌سمت محدوده‌های محصول خاص منحرف کنند (Flynn et al., 1996).
{
• این تعامل که به‌طور طبیعی، بین همتایان در رسانه‌های اجتماعی رخ می‌دهد، به اشتراک دانش و انتشار اطلاعات مهم کمک کرده است.
|}
• مشکلات بهداشت روانی احتمال دارد که در اثر استرس، افسردگی، اضطراب، مشکلات ارتباطی، تنهایی، مرگ یکی از بستگان، اندوه، اعتیاد، بیش‌فعّالی، خودآزاری، اختلال‌های خلقی مختلف یا سایر بیماری‌های روانی ایجاد شود.
{
• در پژوهش پیش رو از روش کتابخانه ای استفاده شده است؛ و با استفاده از نتایج تحقیقات انجام شده درباره این موضوع پژوهش حاضر را گردآوری کرده ایم.
|}

نخست اینکه افزایش ساعات استفاده از اینترنت و گشت و گذار در شبکه های اجتماعی اینترنتی، نتیجه مستقیم ایجاد چنین جوامعی است و دیگر اینکه تغییر نحوه زندگی افراد در ارتباط با شیوه برقراری رابطه با  جنس مخالف، سبک پوشش، ادبیات گفتاری اعضا و... جوامعی که به ظاهر مانند جامعه حقیقی عمل می کنند، با این تفاوت که هویت حقیقی اعضا در نگاه اول مجهول است. اما همین هویت های مجهول توانسته اند تا اندازه زیادی بر زندگی سایر اعضا اثرگذار باشند و حتی سبک پوشش، ادبیات گفتاری و نحوه حضور دیگران در فضای مجازی را تحت تاثیر قرار دهند. استفادۀ روز‌افرون افراد جامعه از شبکه‌های اجتماعی و قدرت نفوذ اینفلوینسرهای شبکه‌های اجتماعی ضرورتی است که پژوهشگران را به‌سمت مطالعۀ سیستماتیک عوامل روان‌شناختی تأثیرگذار اینفلوینسر مارکتیگ بر مصرف‌کنندگان کشانید.

انواع مختلفی از عوامل روان‌شناختی می‌توانند بر سلامت عمومی اثر بگذارند؛ مانند واپس‌روی (Regression)، اضطراب، افسردگی، انکار، خشم و سایر موارد. شش زیرگروه خاص از عوامل روان‌شناختی وجود دارد؛ مانند اختلال روانی، علائم (symptom) روان‌شناختی، ویژگی شخصیتی یا سبک مقابله، رفتار سلامت ناسازگار یا یک پاسخ فیزیولوژیکی مرتبط با استرس که بر وضعیت سلامت عمومی اثر می‌گذارند (Levenson, 2018). بلاگری در دنیای کودکان و نوجوانان یک فرصت برای ابراز خلاقیت و ارتباط با دیگران است. اما این فعالیت نیازمند توجه و حمایت از سوی خانواده‌ها و جامعه است تا نوجوانان بتوانند از مزایای آن بهره‌مند شوند و در عین حال با چالش‌های آن نیز به خوبی مقابله کنند.

باتوجه به جدول 8 می‌توان گفت که در 8 عامل شناسایی‌شده درمجموع، 84.478٪ واریانس تأثیر‌های روان‌شناختی اینفلوئنسر‌های شبکه‌های اجتماعی و نیز در سایر تأثیر‌ها درصد ناچیزی از واریانس تأثیر‌های روان‌شناختی اینفلوئنسر‌ها تبیین شده است که به‌دلیل ناچیز‌بودن درصدی که از واریانس به خود اختصاص دادند، در‌نظر گرفته نشده‌اند. در پژوهش حاضر آلفای کرونباخ برای تأثیر‌های روان‌شناختی مختلف محاسبه شد و نتیجه نشان داد که تمامی تأثیر‌های روان‌شناختی اینفلوئنسرهای شبکه‌های اجتماعی، آلفای بیش از 7/0 را دارند که نشان‌دهندۀ مناسب‌بودن همبستگی درونی ابعاد است. یکی از مهم‌ترین جنبه‌های رابطۀ بین افراد تأثیرگذار و دنبال‌کننده‌ها، جنبۀ روان‌شناختی تعاملات بین آنها و به عبارت بهتر، تلاش تأثیرگذاران برای تأثیر‌گذاری بر اذهان و قلب‌های دنبال‌کنندگان است. یکی از مفاهیم مهم در بازاریابی با شبکه‌های اجتماعی، مفهوم اینفلوئنسرها (تأثیرگذاران) است که مؤلفۀ مهمی در اثربخشی ارتباط‌هاست (Kolo & Haumer, 2018). تعامل بی‌سابقۀ افراد در جوامع مختلف با رسانه‌های اجتماعی، اینفلوئنسرهای رسانه‌های اجتماعی را برای ایجاد روابط نزدیک با پیروان خود حساس‌تر کرده و آنان را بر آن داشته است که هر‌چه سریع‌تر خود را در‌زمینۀ این ارتباط توانمند کنند که چنین روابطی پیامدهای بازاریابی مهمی را برای تأثیرگذاران رسانه‌های اجتماعی و برندها دارد.

در‌نهایت، در آینده انتظار می‌رود که این مطالعه باعث توسعه و شناسایی هر‌چه بیشتر اثر‌های بازریابی تأثیرگذار بر مخاطبان و مصرف‌کنندگان شود و سپس توجه گروه‌های مختلف از‌جمله محققان، مسئولان، اینفلوئنسرها، مصرف کنندگان و والدین را به اثر‌های مثبت و منفی رسانه‌های اجتماعی و تأثیرگذاران آنها جلب کند. همچنین، انتظار می‌رود افراد تأثیرگذار هرچه بیشتر برای مدیریت رفتار خود تلاش و آگاهی‌های لازم را دربارۀ تأثیر‌های رفتاری خود کسب کنند. متولیان امر نیز با‌توجه به تأثیر‌های شناسایی‌شده در این مقاله می‌توانند به مدیریت فضای شبکه‌های اجتماعی و تأثیر‌های اینفلوئنسرها با شیو‌های فرهنگ‌سازی در‌زمینۀ استفاده از آن و تبیین قوانین و مقررات در این حوزه بپردازند. همچنین، دستگاه‌های مرتبط با حوزۀ تأثیر‌های شبکه‌های اجتماعی موظف هستند گام‌هایی در راستای آموزش و ارتقا فرهنگ استفاده از شبکه‌های اجتماعی بردارند تا به تأثیر‌های مثبت استفاده از این شبکه‌های اجتماعی اضافه و از تأثیر‌های منفی آن کاسته شود.

با این حال، چالش‌ها و خطرات ناشی از آن نیز غیر قابل انکار است و در برخی مواقع به گفته کارشناسان احتمال خودکشی را افزایش می‌دهد. یکی از مهم ترین رسانه های اجتماعی، شبکه های اجتماعی اند که تعداد زیادی از کاربران اینترنتی در انواع مختلف آنها عضویت دارند. شبکه های اجتماعی به مثابه راه هایی می مانند که مردم در زمان عبور از آنها می توانند در مورد مسائل مختلف باهم صحبت کنند و اطلاعات عمومی و خصوصی خود را در قالب های مختلف، اعم از عکس، ویدئو، واژه ها، دست نوشته ها و... هدف شبکه های اجتماعی، کمک به بهبود و تسهیل روابط، همکاری و تعامل بین افراد، سازمان ها و موسسات گوناگون در موضوعاتی از قبیل تجارت، پزشکی، مباحث آموزشی و... درنهایت، با طراحی پرسشنامه‌ای از ۱۲ نفر از خبرگان آشنا به حوزۀ بازاریابی تأثیرگذار (چهار عضو هیئت‌علمی و هشت دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی) درخواست شد که نظرشان را دربارۀ مناسب‌بودن تأثیر‌های شناسایی‌شده در دسته‌های نام‌گذاری‌شده اعلام و چنانچه اثر دیگری در این زمینه یا جابه‌جایی مدنظر دارند، عنوان کنند. داده‌‌ها با‌توجه به نتایج آزمون کلموگروف اسیرنوف از توزیع نرمال پیروی نمی‌کردند؛ بنابراین داده‌های حاصل از پرسشنامه با اجرای آزمون دوجمله‌ای بررسی شد.

شبکه های اجتماعی مجازی، نسل جدیدی از فضای روابط اجتماعی اند که با اینکه عمر خیلی زیادی ندارند، به خوبی توانسته اند جای خود را در زندگی مردم باز کنند. افراد بسیاری در سنین و گروه های اجتماعی متفاوت، در شبکه های مجازی گرد هم می آیند و از این طریق، با وجود فاصله های بسیار دور از هم در دنیای واقعی، باهم ارتباط برقرار می کنند. شبکه های اجتماعی نفش پررنگی در زندگی امروز دارند که نمی توان آن را نادیده گرفت (چیت ساز، سالک، 1395). با رشد شتابان تکنولوژی ارتباطات، دو روند بزرگ و اثرگذار و متعامل «جهانی شدن و مجازی شدن» بر زندگی انسان ها تاثیر گذاشته است (شکاری نمین، حاجیانی، 1393). انتقال زندگی انسان ها به فضای سایبر و مجازی شدن روابط انسانی به عامل اصلی تغییر الگوهای فکری و رفتاری بخش عظیمی از انسان ها به ویژه جوانان می باشد (تامپسون، 1380، نقل شده در شکاری نمین، حاجیانی، 1393). بدین ترتیب زمینه بکارگیری این ابزار ارتباطی و گسترش شبکه ای از این دست در کشورهای در حال توسعه از جمله در کشورمان ایران، ناگزیر است.

این محتواها نه‌تنها گاهی به نقد و چالش کشیدن ارزش‌های فرهنگی و دینی ایران می‌پردازند، بلکه در مواردی به طور مستقیم تلاش می‌کنند تا فرهنگ غربی و اندیشه‌های مخالف با ارزش‌های ایرانی و اسلامی را ترویج کنند. آخرین مرحله از پژوهش‌های مرور سیستماتیک گزارش‌نویسی و انتشار دستاورد‌های پژوهش است که این گام در قسمت یافته‌های پژوهش ارائه می‌شود. در پژوهش پیش رو از روش کتابخانه ای استفاده شده است؛ و با استفاده از نتایج تحقیقات انجام شده درباره این موضوع پژوهش حاضر را گردآوری کرده ایم.

سلامت

{
• با این حال، چالش‌ها و خطرات ناشی از آن نیز غیر قابل انکار است و در برخی مواقع به گفته کارشناسان احتمال خودکشی را افزایش می‌دهد.
|}{
• همچنین، مفاهیم در‌قالب دو مقولۀ اصلی تأثیرهای مثبت و منفی روان‌شناختی بازاریابی تأثیرگذار بر مصرف‌کنندگان دسته‌بندی شد.
|}
• به‌تازگی، در بریتانیا مطرح شده است هر‌کسی که بیش از ۳۰۰۰۰ دنبال‌کننده در رسانه‌های اجتماعی داشته باشد، به‌عنوان تأثیرگذار شناخته می‌شود (Etheredge et al., 2021).
• مقدار اشتراک گویۀ ۶ برابر با 971/0 که بیشترین اشتراک را دارد و میزان اشتراک گویۀ ۲۰ برابر با 514/0 است که کمترین میزان اشتراک را در‌میان گویه‌ها دارد؛ اما در کل، اشتراک همۀ گویه‌ها بیش از 5/0 است.
• انتقال زندگی انسان ها به فضای سایبر و مجازی شدن روابط انسانی به عامل اصلی تغییر الگوهای فکری و رفتاری بخش عظیمی از انسان ها به ویژه جوانان می باشد (تامپسون، 1380، نقل شده در شکاری نمین، حاجیانی، 1393).
{
• آموزش مهارت‌های مدیریت زمان، تفکر انتقادی و شناخت خطرات فضای مجازی از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند به آن‌ها کمک کنند تا در این مسیر موفق‌تر عمل کنند.
|}

در پژوهش حاضر تأثیر‌های روان‌شناختی اینفلوئنسرها بر مصرف‌کنندگان زن با روش آمیخته بررسی شد. انتخاب جامعه و جنسیت زنان به‌عنوان مطالعۀ موردی به‌دلیل میزان استفادۀ آنان از شبکه‌های اجتماعی و خصوصیات ویژۀ روان‌شناختی زنان است که مطالعۀ تأثیر‌های روان‌شناختی اینفلوئنسرها را بر مخاطبان زن به‌طور مضاعف با‌اهمیت کرده است. Khan Mohammadi & Ghazi (2020) در مطالعه‌ای با عنوان «آسیب‌های اجتماعی نوظهور زنان در فضای مجازی با تأکید بر اینستاگرام» دریافتند که زنان بیشتر از مردان تحت‌تأثیر فضای مجازی قرار می‌گیرند و در‌نتیجه، آسیب‌های فضای مجازی بر آنان بیشتر از مردان است. همچنین، به‌دلیل نقش ویژۀ زنان در ادارۀ خانواده و تربیت فرزند، آسیب‌هایی که فضای مجازی بر آنان وارد می‌کند، حائز ارج و توجه بیشتری است.

از طرف دیگر، بلاگرها و اینفلوئنسرها نیز باید مسئولیت اجتماعی خود را درک کنند و به جای دنبال کردن منافع کوتاه‌مدت، به اصالت و واقع‌گرایی بیشتر در تولید محتوای خود بپردازند. فشار برای تولید محتوای مداوم و جلب توجه دنبال‌کنندگان می‌تواند منجر به استرس و اضطراب در کودکان و نوجوانان شود. همچنین مشکلاتی مانند حریم خصوصی، نظرات منفی و قضاوت‌های اجتماعی نیز از جمله مسائلی هستند که آن‌ها ممکن است با آن‌ها روبرو شوند.

استفاده از رسانه‌های اجتماعی با فرصت‌ها و تهدیدهایی از جمله بروز رفتارهای پرخطر همراه است. مطالعه حاضر با استفاده از نظریه استفاده و رضایتمدی و نظریه هنجارهای اجتماعی و همچنین تکیه بر ادبیات پیشین تحقیق درصدد شناخت رابطۀ بین الگوی مصرف رسانه‌های اجتماعی و انجام رفتارهای پرخطر در میان نوجوانان و جوانان است. در این پژوهش مقطعی که به صورت کمّی انجام شد، پس از بررسی روایی و پایایی پرسشنامه، 406 پاسخگوی 18 تا 25 ساله نسبت به تکمیل پرسشنامه آنلاین اقدام کردند. از بین رسانه‌های مورد مطالعه، اینستاگرام، واتساپ، شاد و تلگرام بیشترین استفاده را داشته که کاربران به طور عمده شب‌ها و از طریق گوشی تلفن‌همرا به این رسانه‌ها دسترسی می‌یابند. بر اساس یافته‌های تحقیق، بروز رفتارهای پرخطر به طور کلی در بین پاسخگویان پایین گزارش شده است.

رهبران عقیده در بازاریابی مشتریانی هستند که بر نگرش‌ها، رفتارها و تصمیم‌گیری سایر مصرف‌کنندگان اثر می‌‌گذارند (Moldovan et al., 2017). در‌واقع، رهبری عقیده زمانی اتفاق می‌افتد که افراد سعی می‌کنند رفتار خرید سایر مصرف‌کنندگان را به‌سمت محدوده‌های محصول خاص منحرف کنند (Flynn et al., 1996). هرچند شبکه های اجتماعی محاسنی نیز دارند، اما آسیب های بی شماری را نیز با خود به همراه می آورند؛ به عنوان مثال، افراد در شبکه های اجتماعی چهره ها و بازنمایی های مختلف و حتی خلاف وافعی از خود به نمایش می گذارند، در این فضا افراد از زندگی و حریم خصوصی خود تصاویری ارائه می کنند و حتی وارد حریم خصوصی دیگر کاربران نیز می شوند. همچنین استفاه بیش از اندازه از این نوعِ ارتباط باعث می شود که انواع دیگر ارتباط مثل ارتباط چهره به چهره و حضوری کم رنگ تر شده و یا حتی از بین برود. جوانان به خاطر برخورداری از روحیه خلاقیت، تنوع طلبی و گرایش به برقراری ارتباط با دیگران، حس کنجکاوی و علاقه به داشتن زندگی متفاوت به عضویت در شبکه های اجتماعی گرایش بیشتری دارند. آنها در این شبکه ها به تبادل اطلاعات، سرگرمی، دوست یابی و کسب خبر می پردازند (امیرپور، گریوانی، 1392).

در مرحلۀ هدف‌گذاری، هدف‌های کمپین بازاریابی و نقش رهبران افکار آنلاین تعیین می‌شود. در مرحلۀ شناخت رهبران افکار آنلاین با‌نفوذ و مرتبط شناسایی و در مرحلۀ هم‌ترازی نیز رهبران افکار آنلاین و انجمن‌های آنلاین با محصولات یا خدمات تبلیغ‌شده مطابقت داده می‌شوند. در مرحلۀ ایجاد انگیزه به رهبران افکار آنلاین به‌گونه‌ای پاداش داده می‌شود که با نقش اجتماعی آنها همسو باشد و در مرحلۀ مذاکره نیز نظارت و حمایت از نفوذ رهبران افکار آنلاین مطرح می‌شود. در تعامل فرا‌اجتماعی نوعی ارتباط بین مخاطب و چهره‌های رسانه‌ای را توصیف می‌شود که در آن مخاطب توهمی از صمیمیت درک‌شده را با چهره‌ها ایجاد می‌کند (Gleich, 1997). تعامل فرااجتماعی یک ارتباط متقابل نیست، بلکه مخاطبان با شخصیت‌ها به‌گونه‌ای تعامل می‌کنند که گویی با آنها در تعامل هستند و گویی مبتنی بر ارتباط دو طرفه است. این نوع ارتباط حتی می‌تواند تا حدی توسعه یابد که مخاطب شروع به دیدن شخصیت به‌عنوان «دوستان واقعی» کند که این خود منجز به تقویت تعاملات متعدّد در دراز‌مدت می‌شود (Russell et al., 2006).

به عنوان مثال، بسیاری از بلاگرها به منظور جلب توجه و کسب درآمد بیشتر، اقدام به نمایش زندگی غیرواقعی و تبلیغ محصولات و خدماتی می‌کنند که خود به آن‌ها باور ندارند. این امر منجر به ایجاد تناقضات اخلاقی و ارزش‌زدایی در میان بلاگرها و مخاطبان آن‌ها می‌شود. با گسترش پدیده بلاگری، شاهد ظهور بلاگرهایی هستیم که به تولید محتواهای زرد و بی‌محتوا مشغول هستند. این بلاگرها با استفاده از ترفندهای مختلف، از جمله داستان‌سرایی‌های ساختگی، رقص و حرکات موزون، و حتی به چالش کشیدن هنجارهای اخلاقی، سعی در جذب توجه مخاطبان و افزایش فالورهای خود دارند.

روند استفاده ایرانیان از فضای مجازی نشان می‌دهد که ۳۳.۵ درصد زن، ۳۳.۱ مرد از واتس آپ؛ ۵۰.۷ درصد زن و ۵۰.۶ مرد از اینستاگرام؛ ۴۱.۴ زن و ۳۷.۱ مرد از تلگرام، ۱۱.۶ زن و ۷.۸ مرد از بله، ۳۴.۱ زن و ۲۴ درصد مرد از ایتا؛ ۳۰.۳ زن و ۲۶.۹ مرد از روبیکا استفاده می کنند. میزان اشتراک متغیرها یا واریانس کل با میزان اشتراک عاملی متغیرها در جدول 6 نشان داده شده است. در نهایت، مقابله با تضعیف فرهنگ ایرانی و اسلامی توسط بلاگرها یک فرآیند بلندمدت است که نیاز به هم‌افزایی میان دولت، نهادهای فرهنگی، رسانه‌ها، و مردم دارد.تنها در این صورت است که می‌توان از آسیب‌های این پدیده جلوگیری کرد و به حفظ هویت فرهنگی و دینی کشور کمک کرد. به نمایش گذاشتن سفرهای خارجی، خریدهای برند و استفاده از مدهای غربی، به تدریج می‌تواند باعث تغییر نگرش نسل جدید به فرهنگ ایرانی و اسلامی شود.

• درنهایت، با طراحی پرسشنامه‌ای از ۱۲ نفر از خبرگان آشنا به حوزۀ بازاریابی تأثیرگذار (چهار عضو هیئت‌علمی و هشت دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی) درخواست شد که نظرشان را دربارۀ مناسب‌بودن تأثیر‌های شناسایی‌شده در دسته‌های نام‌گذاری‌شده اعلام و چنانچه اثر دیگری در این زمینه یا جابه‌جایی مدنظر دارند، عنوان کنند.
{
• نظرسنجی 2000، توسط انجمن ملی جغرافیا ازسپتامبر تا نوامبر 1998برای اعضای پایگاه اینترنتی این انجمن که خود نوعی شبکه اجتماعی را تشکیل می دادند،قابل دسترس بود.
|}
• تعامل بی‌سابقۀ افراد در جوامع مختلف با رسانه‌های اجتماعی، اینفلوئنسرهای رسانه‌های اجتماعی را برای ایجاد روابط نزدیک با پیروان خود حساس‌تر کرده و آنان را بر آن داشته است که هر‌چه سریع‌تر خود را در‌زمینۀ این ارتباط توانمند کنند که چنین روابطی پیامدهای بازاریابی مهمی را برای تأثیرگذاران رسانه‌های اجتماعی و برندها دارد.
• در مرحلۀ شناخت رهبران افکار آنلاین با‌نفوذ و مرتبط شناسایی و در مرحلۀ هم‌ترازی نیز رهبران افکار آنلاین و انجمن‌های آنلاین با محصولات یا خدمات تبلیغ‌شده مطابقت داده می‌شوند.
{
• پژوهش حاضر برای گروه های مختلف اعم از مصرف‌کنندگان، صاحبان برند، افراد تاثیرگذار و متولیان مدیریت فضای مجازی، کاربردی است.
|}{
• نتایج در این زمینه را بسیار انتقادی می‌توان تلقی کرد؛ زیرا نیاز به اقدام برای محافظت و همراهی مثبت جوانان را در رشد روانی و جسمی نشان می‌دهد.
|}

دلیل این بی‌اعتمادی، انتشار اطلاعات نادرست و تحریف شده‌ای است که به هدف جذب مخاطب و درآمدزایی صورت می‌گیرد، در نتیجه، مخاطبان به سختی می‌توانند حقیقت را از دروغ تمیز دهند و این موضوع باعث تزلزل و بی‌ثباتی فضای مجازی شده است. در عصر دیجیتال، بلاگری به یک پدیده جهانی تبدیل شده که به ویژه در میان کودکان و نوجوانان رواج یافته است. نسل جدید، با استفاده از فناوری‌های نوین و پلتفرم‌های اجتماعی به یک جامعه جهانی از دنبال‌کنندگان و طرفداران دست می‌یابند. بلاگری به آن‌ها این امکان را می‌دهد که تجربیات، احساسات و خلاقیت‌های خود را به اشتراک بگذارند و در عین حال با دیگران ارتباط برقرار کنند. براساس نظر محقق این پژوهش نیز، شبکه های اجتماعی تاثیر غیرقابل انکاری در سبک زندگی و همچینن عادات، رفتار و نگرش های مردم به خصوص جوانان دارند.

با توسعه فضای مجازی و پلتفرم‌های ارتباطی، پدیده‌های جدیدی مانند بلاگری ظهور کردند که چالش‌ها و مشکلاتی را نیز به همراه داشتند. پژوهشگران در این گام باید هر مطالعه را با دید انتقادی ارزیابی و سپس هر مقاله را بر‌اساس عنوان و چکیده، مقدمه و زمینه، روش پژوهش، هدف‌ها، پیامدها، روش‌های آماری، شیوۀ نمونه‌گیری و نتایج بررسی کنند. در‌واقع، اساسی‌ترین معیار برای انتخاب مقاله‌ها، مرتبط‌بودن محتوای هر مقاله با سؤال پژوهش است. در‌زمینۀ کیفیت مقاله‌های انتخاب‌شده و اعتبار مقاله‌ها باید اذعان کرد تمامی ۴۶ مقاله از نشریه‌های معتبر انگلیسی‌زبان در‌حوزۀ مدیریت بازاریابی انتخاب شدند. ممکن است مطالب ارزنده‌ای وجود داشته باشد که به زبان انگلیسی نبوده است و پژوهشگران نتوانستند آنها را وارد پژوهش کنند.

{
• شبکه های اجتماعی نفش پررنگی در زندگی امروز دارند که نمی توان آن را نادیده گرفت (چیت ساز، سالک، 1395).
|}
• به گفته این روانشناس؛ بهترین راهکار، افزایش آگاهی مخاطبان و کاربران فضای مجازی است.
{
• اینفلوئنسر مارکتینگ یا بازاریابی تأثیرگذار یکی از مدرن‌ترین روش‌های تبلیغاتی است.
|}
• باید به مردم آموزش داده شود که تفاوت بین واقعیت و نمایشی که در فضای مجازی می‌بینند را تشخیص دهند و از تأثیرات منفی آن بر روحیه و زندگی‌شان آگاه باشند.
{
• فرآیند استخراج داده‌ها بدین شرح است که هر عاملی را که این مقاله‌ها به‌عنوان عامل روان‌شناختی مؤثر بازاریابی افراد تأثیرگذار بر مخاطب در‌نظر گرفته بودند، در پژوهش حاضر به‌عنوان کد در‌نظر گرفته شد.
|}
• در این گام کدهایی که از‌نظر مفهوم به یکدیگر نزدیک یا جزئی از یک کل بالاتر بودند، در یک دسته قرار گرفتند و در‌قالب یک مفهوم ارائه شدند.

نظر شما

• تهران- ایرنا- سالهاست زندگی خانواده‌های ایرانی دستخوش آموزش بلاگرها شده است؛ آموزش‌هایی که در ورای رونق اقتصادی برای بلاگرها تغییراتی را در سبک زندگی خانوار شهری و روستایی ایران ایجاد کرده است.
{
• ممکن است اینفلوئنسرها با به‌رخ‌کشیدن تصاویر ایده‌آل، سبک زندگی پر زرق و برق و انتخاب‌های غذایی ناسالم به سلامت جسمی و روانی پیروان آسیب برساند؛ با این حال اینفلوئنسرها بر‌خلاف سبک زندگی شیک خود، ممکن است از جست‌و‌جوی مداوم برای لایک‌ها و فالوورها رنج ببرند؛ در‌نتیجه بسیاری از جنبه‌های حریم‌خصوصی خود را کنار بگذارند.
|}{
• کودکان و نوجوانان زیادی را در اینستاگرام، تیک‌تاک و… می‌بینیم که در این فضاها به بلاگری مشغول هستند؛ در صورتی که این فضا ممکن است برای آن‌ها مخرب بوده و تبعات جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد.
|}{
• در تعامل فرا‌اجتماعی نوعی ارتباط بین مخاطب و چهره‌های رسانه‌ای را توصیف می‌شود که در آن مخاطب توهمی از صمیمیت درک‌شده را با چهره‌ها ایجاد می‌کند (Gleich, 1997).
|}
• نقش عمدۀ رسانه‌های اجتماعی در شکل‌دهی به افکار عمومی موجب اهمیت روزافزون آنها شده است.
• در انتهای گام چهارم برای اطمینان از نحوۀ کدگذاری، 3 مقاله از میان مقاله‌های کدگذاری‌شده به یک خبرۀ حوزۀ بازاریابی تأثیرگذار داده شد تا او هم مقاله‌ها را کدگذاری کند.

همان‌طور که در بخش پیشینۀ پژوهش اشاره شد پژوهش‌های پراکنده‌ای در‌حوزۀ عوامل روان‌شناختی بازاریابی تأثیرگذار بر مصرف‌کننده انجام شده است؛ اما محققان در هیچ‌کدام از این پژوهش‌ها عوامل مؤثر را به‌شکل چارچوبی دسته‌بندی‌شده و جامع که دربرگیرندۀ عوامل روان‌شناختی بازاریابی تأثیر‌گذار بر مصرف کننده باشد، ارائه نکردند. در‌حقیقت، اینفلوئنسر به شخصی گفته می‌شود که می‌تواند با تبلیغ یا توصیه در پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، واتس‌آپ، توییتر، اسنپ‌چت، تیک‌تاک، یوتیوب و غیره بر خریداران بالقوۀ یک محصول یا خدمات اثر بگذارد. به عبارت دیگر، اینفلوئنسرهای رسانه‌های اجتماعی را بازیگران شخص ثالثی تعریف کرده‌اند که تعداد چشمگیری از روابط مرتبط با کیفیت خاص را با ذی‌نفعان سازمانی از‌طریق تولید محتوا، توزیع محتوا، تعامل و ظاهر شخصی در شبکه‌های اجتماعی برقرار می‌کنند و بر آنها اثر می‌گذارند (Enke & Borchers, 2021). به‌تازگی، در بریتانیا مطرح شده است هر‌کسی که بیش از ۳۰۰۰۰ دنبال‌کننده در رسانه‌های اجتماعی داشته باشد، به‌عنوان تأثیرگذار شناخته می‌شود (Etheredge et al., 2021). محققان در این پژوهش یک چارچوب چند‌بُعدی یکپارچه از تأثیرگذاران شبکه‌های اجتماعی را (SMI) ارائه کرده‌اند که شامل پیشایندها، میانجی‌ها و نتایج بازاریابی تأثیرگذار بر رفتار مصرف‌کننده است.

با‌توجه به نتایج آزمون علامت از آنجا که ضریب معناداری در تمامی اثر‌های روان‌شناختی شناسایی‌شده برابر با صفر و کمتر از سطح خطای 05/0 بود، خبرگان تمامی اثر‌های روان‌شناختی شناسایی‌شده را تأیید کردند. در‌حوزۀ عوامل روان‌شناختی بازاریابی تأثیرگذار مطالعات گستردۀ فراوانی انجام نشده است؛ بنابراین در این قسمت سعی‌ شده که خلاصۀ برخی از مهم‌ترین مطالعاتی که در این حوزه انجام شده است، ذکر شود. در نهایت، ایجاد یک فرهنگ مثبت و سازنده در فضای مجازی، نیازمند همکاری همه‌جانبه از سوی خانواده‌ها، مدارس و جامعه است. با تلاش جمعی می‌توان فضایی امن و سالم برای رشد خلاقیت و هویت نوجوانان فراهم کرد و از آسیب‌های ناشی از بلاگری کاسته و به توسعه فردی و اجتماعی آن‌ها کمک کرد. از این رو، با توجه به گسترش استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی در بین جوانان، ضرورت برسی تاثیر این فناوری در در سبک زندگی و هویت آنان احساس می شود. Lin et al. (2018) در پژوهشی با عنوان «استفاده از رهبران افکار آنلاین برای ترویج ارزش لذت‌گرایانه و سودمند محصولات و خدمات» بازاریابی تأثیرگذار را در پنج مرحلۀ برنامه‌ریزی، شناخت، هم‌ترازی، ایجاد انگیزه و جهت‌یابی هنگام تعامل با تأثیرگذار تعریف کرده‌اند.

آلفرد آدلر، روان شناس اتریشی به عنوان موضوعی مطالعاتی در روان شناسی مطرح کرد (کاویانی، 1391، نقل شده در جباران، 1393، ص174) و پس از یک دوره افول، دوباره از سال 1961م. مورد اقبال اندیشمندان به ویژه جامعه شناسان قرار گرفت (مجدی، علی اکبر و دیگران، 1382، نقل شده در جباران، 1393، ص174) جامعه شناسان در این توجه جدید رویکرد دیگری به سبک زندگی یافته بودند. انتخاب مطالعه یک فرآیند چند‌مرحله‌ای دقیق است؛ بنابراین ابتدا مقاله‌هایی که کلمۀ بازاریابی تأثیرگذار و عوامل روان‌شناختی اینفلوئنسر مارکتینگ را در عنوان، چکیده و یا واژگان کلیدی داشتند، در پایگاه دادۀ اسکوپوس و وب او ساینس جست‌و‌جو شدند.

سهولت استفاده از رسانه‌های اجتماعی با رفتارهای پرخطر دارای همبستگی معنا‌دار است. در بررسی تأثیر غیرمستقیم روابط بین متغیرهای نظریه استفاده و رضایتمندی از طریق هنجارهای اجتماعی، رابطه معناداری مشاهده نشد. این یافته‌ها می‌تواند در طراحی و اجرای برنامه‌های مداخله ای با هدف پرهیز از انجام رفتارهای پرخطر ناشی از استفاده رسانه‌های اجتماعی کمک‌کننده باشند.

صاحبان برند با‌توجه به تأثیر‌های عمیق روان‌شناختی اینفلوئنسرها بر مصرف‌کنندگان می‌توانند استفاده از بازاریابی تأثیرگذار را در صدر راهبردهای ترفیعی خود قرار دهند و بدین صورت درگیری ذهنی، روانی و عاطفی مصرف‌کننده را با محصول افزایش دهند. اینفلوئنسرها به موج عمیق اثر‌های رفتاری خود بر مخاطبان آگاه شدند؛ بنابراین انتظار می‌رود با مدیریت رفتار و مطالب صفحات خود اثر‌های مخرب تأثیرگذاری خود را از‌بین ببرند و در راستای تأثیرگذاری مثبت هر‌چه بیشتر بر پیروان خود تلاش کنند. خریداران نیز با‌توجه به تأثیر‌های روان‌شناختی اینفلوئنسر‌ها لازم است در انتخاب آنها و توجه به توصیه‌های این افراد دقت لازم را مبذول کنند. برای پاسخ به پرسش اصلی پژوهش مبنی بر اینکه تأثیر‌های روان‌شناختی اینفلوئنسرهای شبکه‌های اجتماعی بر مصرف‌کنندگان کدام است؟ از تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است. در این راستا و برای آشکارسازی متغیرهای پنهان و تأثیر‌های روان‌شناختی اینفلوئنسرهای شبکه‌های اجتماعی از تحلیل عاملی اکتشافی استفاده شده است. همچنین، باید متذکر شد که محاسبه‌های تحلیل عاملی اکتشافی با استفاده از نرم‌افزار SPSS انجام گرفته است.